Ανακαλύπτοντας τα Σπήλαια του Διρού

 


Οποιαδήποτε εποχή κι αν ταξιδέψετε, αξίζει να εξερευνήσετε όλα τα χωριά και τους οικισμούς της Μάνης. Κάντε μία στάση στον Πύργο Διρού, νότια της Αρεόπολης, όπου θα βρείτε τα περίφημα Σπήλαια Διρού, από τα μεγαλύτερα και ομορφότερα της Ελλάδας, αλλά και από τα παλαιότερα σπήλαια του κόσμου. Στο εσωτερικό τους βρέθηκαν απολιθώματα ζώων 2 εκατομμυρίων χρόνων, καθώς και ευρήματα που μαρτυρούν ζωή 6.000 χρόνων. Θα καλύψετε μία μεγάλη έκταση από υδάτινους δρόμους που «διακοσμούνται» από εντυπωσιακούς σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες.


Το Σπήλαιο Γλυφάδα (ή Βλυχάδα) Διρού είναι ένα από τα ωραιότερα σπήλαια στον κόσμο. Βρίσκεται στα δυτικά παράλια της Λακωνικής Χερσονήσου, στον Ορμο του Διρού, Δήμος Οιτύλου.

Η ύπαρξη του ήταν γνωστή στους ντόπιους από το 1900 περίπου. Κανείς όμως δεν υποψιαζόταν το θαύμα που έκρυβε στο εσωτερικό του μέχρι το 1949, όταν οι ιδρυτές της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, Γιάννης και Αννα Πετροχείλου, άρχισαν να το εξερευνούν συστηματικά. Εως το 1960 είχαν εξερευνηθεί και χαρτογραφηθεί 1.600 μέτρα ενώ σήμερα το γνωστό μήκος του σπηλαίου ξεπερνά τα 15 χιλιόμετρα. Το 1970 έγινε η πρώτη υποβρύχια εξερεύνηση.


Το σπηλαίο άρχισε να σχηματίζεται πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες που σήμερα βρίσκονται κάτω από το νερό σχηματίστηκαν όταν η επιφάνεια της θάλασσας βρισκόταν πολύ χαμηλότερα από το σημερινό της επίπεδο. Το νερό μέσα είναι υφάλμυρο και έχει μεγάλη σκληρότητα. Η θερμοκρασία του είναι περίπου 14 C, ενώ του αέρα κυμαίνεται από 16 έως 19 C.

Η φυσική του είσοδος έχει διάμετρο μόλις μισού μέτρου και βρίσκεται πολύ κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας. Σε παλαιότερες εποχές το σπηλαίο είχε και άλλες εισόδους οι οποίες σταδιακά έκλεισαν.


Μέσα στο σπήλαιο έχουν βρεθεί απολιθωμένα οστά πάνθηρα, ύαινας, λιονταριού, ελαφιού, κουναβιού και το μεγαλύτερο κοίτασμα ιπποπόταμων στην Ευρώπη. Κοντά στην φυσική του είσοδο έχουν βρεθεί κεραμικά που υποδηλώνουν την ανθρώπινη παρουσία.

220 μ. ανατολικά της Γλυφάδας βρίσκεται το Σπήλαιο “Αλεπότρυπα”. Tο Σπήλαιο αυτό περιέχει Πετρόγλυφα. Tο σπήλαιο Aλεπότρυπα, από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα νεολιθικά σπήλαια της χώρας μας, εντοπίστηκε το 1958 από τους σπηλαιολόγους Iωάννη και Άννα Πετροχείλου, ύστερα από υπόδειξη των κατοίκων της περιοχής.


Mικρές και μεγάλες αίθουσες αναπτύσσονται κατά μήκος ενός κεντρικού διαδρόμου που διασχίζει το σπήλαιο (μήκους 240 μέτρων). H Aλεπότρυπα κατοικήθηκε κατά τη Nεότερη και την Tελική Nεολιθική Περίοδο, χρησιμοποιήθηκε δε ως κατοικία, αποθήκη αγαθών, εργαστήριο οικοτεχνικής δραστηριότητας, χώρος ταφής και λατρείας νεκρών. Iσχυρός σεισμός στα τέλη της 4ης χιλιετίας π.X. προκάλεσε εκτεταμένες αποκολλήσεις βράχων από την οροφή και τα πλευρικά τοιχώματα του σπηλαίου, έφραξε την είσοδό του και εγκλώβισε τους χρήστες του.

Επιπλέον, όπως ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι, το σπήλαιο χρησιμοποιούνταν σαν νεκροταφείο όπου λάμβαναν χώρα νεκρικές τελετές. Η διαπίστωση αυτή, οδήγησε τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα ενέπνευσε τους μύθους για τον κόσμο του Άδη.

Στο σπήλαιο, που ανακαλύφθηκε κατά λάθος τη δεκαετία του ’50, ζούσαν εκατοντάδες άνθρωποι μέχρι αυτό να καταρρεύσει πριν από 5.000 χρόνια. Έτσι, καθίσταται ένας από τους αρχαιότερους προϊστορικούς οικισμούς της Ευρώπης.

Ο Γιώργος Παπαθανασόπουλος, προκρίνει τη θεωρία ότι οι άνθρωποι της Νεολιθικής εποχής πίστευαν ότι εκεί ήταν η είσοδος για τον κάτω κόσμο. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα κεραμικά δεν προέρχονται από την περιοχή της σπηλιάς αλλά ήρθαν από αλλού.

«Οι ταφές και οι τελετουργίες έδιναν στο σπήλαιο μια αίσθηση του κάτω κόσμου. Είναι σαν τον Άδη, μαζί με το ποτάμι της Στυγός», σημειώνει ο Μάικλ Γκάλατι, συνεργάτης του Γιώργου Παπαθανασόπουλου. «Η “Αλεπότρυπα” υπήρχε πριν την Εποχή του Χαλκού, έτσι μπορούσαμε -κατά ένα τρόπο- να δούμε την αυγή της εποχής που οδήγησε στην εποχή των ηρώων της Ελλάδας», σημειώνει.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ακόμη, το γεγονός ότι οι ανασκαφές δεν έχουν ολοκληρωθεί. «Θα μπορούσαμε κάλλιστα να έχουμε ανθρώπους του Νεάντερταλ εκεί κάτω. Απλά, δεν έχουμε σκάψει αρκετά βαθιά ώστε να μάθουμε» λέει ο Μάικλ Γκάλατι. Μάλιστα, η παραπάνω θεωρία ενισχύεται από την ύπαρξη τεχνουργημάτων Νεάντερταλ που υπάρχουν σε σπηλιές στο διπλανό κόλπο. «Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι δεν θα υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις και στην Αλεπότρυπα», τονίζει.


Tο πλούσιο οστεολογικό υλικό και τα άφθονα ευρήματα (κεραμική, λίθινα, χάλκινα και οστέινα εργαλεία και όπλα, αργυρά, λίθινα, οστέινα, οστρέινα και πήλινα κοσμήματα, πήλινα, λίθινα και οστέινα ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια) μαρτυρούν ότι στην Aλεπότρυπα αναπτύχθηκε μια πολυάνθρωπη κοινωνία με εμποροναυτικό και γεωργοκτηνοτροφικό χαρακτήρα.

Στην είσοδο του σπηλαίου της Aλεπότρυπας βρίσκεται το Nεολιθικό Mουσείο Διρού, όπου εκτίθενται αντιπροσωπευτικά ευρήματα του σπηλαίου (κεραμική, εργαλεία, όπλα, κοσμήματα, ειδώλια, οστεολογικό υλικό).

Σχόλια